The X Files

FBI (Federal Bureau of Investigation) ili "Savezni Istrazni Ured" je kriminalisticka policija americkog Ministarstva pravde. U njenoj nadleznosti jest istrazivanje krivicnih djela odredjenih saveznim zakonima (povrede gradjanskih prava, terorizam, spijunaza, organizirani kriminal, droge, nasilni zlocini, financijski kriminal) kao i davanje posebnih usluga drugim policijskim sluzbama u SAD (Nacionalni centar za kriminalisticke informacije, laboratorij FBI, Nacionalna akademija FBI za obuku policijskih sluzbenika). Pored FBI postoje i savezne policijske sluzbe DEA (Drug Enforcement Agency, Agencija za suzbijanje droga) i BATF (Bureau of Alcohol, Tobacco and Firearms, Ured za alkohol, duhan i vatreno oruzje) koje istrazuju specificna savezna krivicna djela, ali FBI od svih njih ima najsiru nadleznost i najveci budzet. Racuna se da danas FBI na svom platnom spisku ima oko 10.000 agenata i 14.000 clanova pomocnog osoblja.

FBI je osnovan 1908. kao mala skupina detektiva koju je tadasnji ministar pravde Charles J. Bonaparte odredio da vode istrage za njegovu ustanovu. Ali, pravi je znacaj FBI dobio tek 1924. kada je na njeno celo stao mladi i energicni J. Edgar Hoover. Za vrijeme svoje gotovo polustoljetne i danas kontroverzne karijere, Hoover je ustanovio nevjerojatno stroge kadrovske standarde i od FBI stvorio organizaciju koju su drzali najboljom policijskom sluzbom u SAD, ali i mracnim oruzjem politicke represije o cemu svjedoci cinjenica da ga se nijedan predsjednik nije usudio smijeniti sve do njegove smrti godine 1972.

FBI se sastoji od devet odjela i cetiri ureda u svom sjedistu u Washingtonu. Osim nih postoji 56 terenskih ureda, oko 400 tzv. satelitskih ureda zvanih "rezidentne agenture", cetiri specijalizirane instalacije i 23 ureda za vezu u inozemstvu koje vode tzv. pravni atasei.

Direktoru FBI u radu pomaze zamjenik direktora. Na celu pojedinog odjela nalazi se pomocnik direktora. Na celu ureda nalazi se nadlezni inspektor (Inspector in Charge) ili generalni savjetnik (General Counsel). Svaki od njih ima zamjenika, a ispod njih se hijerarhijski nalaze sefovi odjela (Section Chief), sefovi jedinica (Unit Chief) i nadglednici (Supervisor).

Svaki terenski ured FBI nadgleda nadlezni specijalni agent (Special Agent in Charge, SAC), kojemu pomaze pomocnik (Assistant Special Agent in Charge, ASAC). Ispod njih su nadglednici koji vode timove specijalnih agenata. Svaki ured ima i poslovodju za sluzbene poslove. Terenske urede u New Yorku i Washingtonu pak vode nadlezni pomocnici direktora FBI (Assistant Director in Charge, ADIC). Rezidentne agenture vode rezidentni agent i njegov pomocnik koji svoje izvjestaje salju nadleznom SAC-u i ADIC-u.

Da bi postao specijalnim agentom FBI, kandidat mora imati izmedju 23 i 37 godina, drzavljanstvo SAD, savrsen vid, vozacku dozvolu, zavrsen fakultet (po mogucnosti pravni ili ekonomski) te mora proci test na drogu. Kandidati potom prolaze kroz 15 tjedana intenzivne obuke na Akademiji FBI u Quanticu, Virginia. Nakon zavrsene obuke moraju proci kroz pripravnicki staz u trajanju od dvije godine.

Specijalni agenti FBI imaju ovlastenje da hapse sve osumnjicene za vrsenje saveznog krivicnog djela. Uz posebne uvjete specijalni agenti FBI to mogu ciniti i van teritorija SAD. Pored toga, specijalni agenti FBI zajedno s pripadnicima drugih policijskih sluzbi (federalnih, drzavnih i lokalnih) sudjeluju u radu tzv. operativnih grupa (task force).